|
braille-partituren home english Over
Braille
Het brailleschrift is genoemd naar zijn
uitvinder Louis Braille (1809-1852). Louis Braille werd op jonge leeftijd
blind en bedacht als tiener zijn beroemd geworden reliëfschrift voor blinden. Elke cel van het
brailleschrift wordt gevormd door een combinatie uit 6 mogelijke reliëfpunten. De punten worden genummerd van
boven naar beneden, en van links naar rechts. De letter k bestaat zo uit de
punten 1 en 3. Omdat er in het brailleschrift slechts 64 verschillende tekens
mogelijk zijn, hebben alle tekens meerdere betekenissen. De betekenis wordt
bepaald door de context. Hieronder staan de 64 tekens van het brailleschrift
in Standard Braille Order.
De eerste 10 tekens betekenen niet alleen
de eerste tien letters van het alfabet, maar ook de tien cijfers. Om dit
onderscheid aan te geven kan vóór een getal een cijferteken staan (punten 3456; het 'hekje'). In het Frans
bestond de letter w niet, daarom heeft die een aparte plaats in de
systematiek. De letters d t/m j betekenen ook de notennamen CDEFGAB. Muziek
begint altijd met een octaafteken (uitsluitend bestaand uit punten 4, 5 en/of
6). Notenwaarden worden weergegeven mbv. de punten 3 en 6. Afwezigheid van 3
en 6 duidt op een achtste noot. In het Gregoriaans worden 3 en 6 gebruikt
voor de neumvormen. Louis Braille ontwierp een systeem voor tekst, muziek EN
Gregoriaans. Een facsimile van zijn paper uit 1829 vind u hier. Met de introductie van de braille
leesregel kwam het achtpuntsbraille in opmars. De punten 7 en 8 worden vooral
voor opmaak en context gebrukt. Omdat alle brailletekens meerdere betekenissen
hebben is het voor de weergave van braille in druk en op de leesregel
belangrijk dat de juiste instellingen worden gebruikt. Aan de hand van de Standard Braille Order kunt u dit
hierboven controleren. Op de afbeelding ziet u het braille dat met de Standard Braille Order correspondeert.
Dit braille wordt zichtbaar als u de tekst weergeeft in het lettertype
SimBraille, dat u hier kunt downloaden. Gescande Braille Partituren
Tussen 1934 en 1940 werd op de Electrische Brailledrukkerij St.
Henricus te Grave in 15 banden het Graduale
Romanum gedrukt in dubbelzijdig Braille (2066 blz.). Deze uigave vindt u hieronder
gedigitaliseerd. Eerst ziet u de meest voorkomende speciale tekens in de
tekst, dan de afzonderlijke gezangen uit band 15, daarna volgt de
inhoudsopgave van alle banden, met links naar het digitale braille. De
belangrijkste fout die nog in de scans kan zitten is dat soms één punt te
veel of te weinig werd gescanned. Een r zonder punt 1 wordt zo een 6, en een
o met punt 2 een r. # cijferteken; : sch; ? ch; ] ï; = é; 8
aanhalingsteken openen; 0 aanhalingsteken sluiten; * á; < é; % í; ? ó; : ú; > ae; Gregoriaanse zang met
liturgische tekst, genomen uit de Vaticaanse editie en gerythmeerd door de
eerwaarde paters benedictijnen van Solesmes. Electrische Brailledrukkerij St. Henricus, Grave, 1934-1940 Graduale - Proprium
de Tempore Bd. 1. 1e zondag v/d Advent t/m de 6e zondag na
Driekoningen. 1935, 132 p. [5] Bd. 2. Septuagesima t/m Palmzondag. 1935, 158 p. [3] Bd. 3. Witte Donderdag t/m Beloken Pasen. 1935, 144 p.
[10] Bd. 4. 2e zondag na Pasen t/m zaterdag na Pinksteren.
1935, 142 p. [3] Bd. 5. Drievuldigheidszondag t/m de 7e zondag na
Pinksteren. 1936, 114 p. [3] Bd. 6. 8e tot laatste zondag na Pinksteren en Christus
Koning. 1936, 136 p. [1] Graduale - Proprium
Sanctorum Bd. 7. Votiefmissen en Feesten der Heilige Maagd Maria.
1937, 164 p. [6] Bd. 9. De HH. Apostelen, Evangelisten, Kerkvaders en
Kerkleraren. 1937, 166 p. [3] Bd. 10. Bisschop-Belijders, Belijders (niet
Bisschoppen), en Abten. 1940, 220 p. [13] Bd. 11. Één H. Martelaar buiten en gedurende de
Paastijd. 1940, 140 p. [19] Bd. 12. Gemeenschappelijke en meerdere Martelaren. 1940,
108 p. [13] Liber Usualis Bd. Kyriale. De gewone gezangen van de Heilige Mis.
1934, 144 p. [11] Bd. Mis voor de Overledenen en plechtigheden bij de
Begrafenis. z.j., 42 p. [12]
Gregoriaans en Braille
Geert Maessen, Transcription of Gregorian Chant in Braille
(Amsterdam 2002), geeft een samenvatting van gangbare methoden om Gregoriaans
om te zetten naar braille en geeft daarnaast een alternatief om de inzichten
van de semiologische beweging in het braille muziekschrift weer te geven. Het
boekje kan worden besteld bij Dedicon (twee braillebanden en één band met
reliëfprint). Van 2 t/m 4 oktober 2002 werd in Marburg een internationale
workshop gehouden over Gregoriaans en braille om tot een standaard voor het
omzetten van Gregoriaans naar braille te komen. De deelnemers waren: Ulrich
Mayer-Uhma (Duitsland), Bettye Krolick (USA), Bernard Morin (Frankrijk),
Christian Waldvogel en Lia Cariboni (Zwitserland), Claire Gailans en John
Armstrong (Engeland) en Geert Maessen (Nederland). Maessen's boekje was een
van de discussiestukken. Hoewel er op enkele punten verschil van inzicht
bestond is de in het boekje beschreven methode tot standaard verheven. Op de
internationale conferentie over het braille muziekschrift in Zürich van 23
t/m 25 september 2004 werd dit nog eens bevestigd, hoewel er voor de meer
eenvoudige liturgische gezangen een alternatief werd voorgelegd door Barbara
Williams uit Melbourne. Vijf Gregoriaanse Missen
Op basis van de Nederlandse tekst van Transcription of Gregorian Chant in Braille zijn in 2001 door
Dedicon Vijf Gregoriaanse Missen
omgezet naar braille: Kerst, Pasen, Hemelvaart, Pinksteren en de Uitvaart.
Daarin staan alle propriumgezangen volgens Graduale en Offertoriale
Triplex, met bijbehorende verzen. Vijf Gregoriaanse
Missen
is als brailleprint (negen banden) te bestellen bij Dedicon.
Voor de inhoud van Vijf Gregoriaanse
Missen zie het Ten geleide en de Inhoudsopgave. Het Braille Muziekschrift
Voor een algemene inleiding in het braille muziekschrift zie: Bettye Krolick, How to
Read Braille Music: An Introduction (Second Edition 1998) In het Nederlands vertaald door Dedicon als: Inleiding tot het lezen van het
Braille Muziekschrift De internationale standaard op het gebied van braille
bladmuziek is: Bettye Krolick (ed), New International Manual of Braille Music
Notation (Amsterdam 1996) In Duitse vertaling staat dit boek volledig online,
doorzoekbaar op trefwoorden en brailletekens: http://www.braille.ch/musik/index.html Het Amerikaanse standaardwerk voor de transcriptie van
bladmuziek naar het braille muziekschrift is: Mary Turner De Garmo, Introduction
to Braille Music Transcription (Second Edition 2005) Samen met vele andere relevante teksten over
muziekbraille is dit werk te downloaden van: https://www.loc.gov/nls/music/ |
